ALİ RIZA PAŞA KABİNESİ'NİN İSTİFASI |
| Efendiler, yüksek şahıslarınızca bilinmektedir ki, İngiliz
temsilcisi, Yunanlılar da dahil olmak üzere bütün İtilâf kuwetlerine
karşı mücadelenin durdurulmasını hükûmete teklif etmişti. Bu teklifin
gereği yerine getirilirse, İstanbul'u Osmanlı Devleti'ne bırakacakları
yolunda yaldızlı bir vaatte de bulunmuşlardı. Fakat İstanbul'da bu
teklif yapılırken, Şubat'ın 18,19 ve 20' nci günlerinde, Yunanlıların
İzmir'e yeni kuvvet, taşıt araçları, çok miktarda cephane getidiğini
ve bunları cephelere götüererek yeni bir taarruza hazırlandığını bilıyorduk.
Bu bilgilerimizi, hükûmetin işlerine karışmayınız yaygarasına kulak
asmadan İstanbul Hükûmeti'ne de ulaştırarak dikkatini çekmekten geri
kalmadık.
Yunanlılar, bu şekilde taarruza hazırlanırken, Ali Rıza Paşa Kabinesi başka bir teklif karşısında kalıyor. "Yunanlılar karşısında bulunan Kuva-yı Milliye'yi üç kilometre geri aldırmak!.." Ali Rıza Paşa Kabinesi'nin buna gücünün yetmeyeceği belliydi. Fakat, maksat onun düşürülmesiydi. Sadrazam, ister istemez bu teklifin yerine getirilemeyeceğini bildirmiş. 3 Mart 1920 günü Yunanlılar taarruza geçtiler. Gölcük yaylasıyla Bozdoğan'ı işgal ettiler. İşte bu olay üzerine, Ali Rıza Paşa'nın, düşünebildiği tek çare, makamında daha fazia kalmaktan vazgeçerek, hemen istifa edip bu sorumlu işten yakayı sıyırmak olmuştur. Çünkü, Millî Mücadele'yi durdur ma konusunda yapılan teklifi yerine getirmeye çalışmış fakat başaramamış olan Ali Rıza Paşa'nın, bu defaki teklifi de yerine getireceğim diye söz verip de başaramadığı takdirde, İtilâf Devletleri'nce de sorumlu tutulması ihtimali de hatıra gelmez miydi? Harbiye Nazırı Cemal Paşa, Başkomutan Mr.George Milne'in emirlerini uygulatamadığı için sonunda kabineden uzaklaştırılmak durumuna düşürülmemiş miydi? Aynı işlemin Ali Rıza Paşa'ya da uygulanmasına kalkışıldığı takdirde, kendisini Padişah'ın koruyabileceğine güvenebilir miydi? Böyle bir durum karşısında, millî davanın belirdiği tek yer olduğu söylediği İstanbul'daki Meclis-i Millî'ye güvenebilecek miydi? Millî irade adına konuşmaya ve isteklerde bulunmaya artık gerek ve imkân kalmadığını söyleyerek cezalandıracağım diye gözdagı verdigi Hey et-i Temsiliye'ye dayanmaya tenezzül etmeli miydi? O halde kendisi için istifadan başka çıkar bir yol olamazdı. İşte o da öyle yapmıştır (Belge : 241). Ali Rıza Paşa, hükümete ilk saldırı yapıldığında, çekilmesi gerektiği yolundaki uyarılarımızı kabul etmedi. Yerinde kalmakla vatana yararlı olacağını söyledi. Meclis-i Meb'usan da bu cahilce düşünceyi yerinde görerek onu makamında tuttu. Acaba yerine getirilmesi söz konusu olan görev, Yunanlıların taarruz hazırlıklarını tamamlayarak vatanın kutsal topraklarından bir kısmını daha çiğnemek ve aziz vatandaşlardan bir kısmını daha süngüler altında inletmek için, muhtaç olduğu fırsatı ona bahşetmek miydi? |