HARBİYE NAZIRI CEMAL PAŞA, DEDİKLERİM YAPILMAZSA GÖREVDEN ÇEKİLİRİM VE MİLLET MECLİSİNİN AÇILMASI GERÇEKLEŞEMEYECEK BİR HAYAL OLUR, DİYOR |
| Cemal Paşa , Ocak ayı başlarında, o tarihte Harbiye Nezareti başyaveri
bulunan Salih Bey' i 8'inci Kolordu Komutanı Salih Paşa ' dır, kendisinin
iki mektubu, bu mektuplara ekli oiarak, İtilaf Devletleri olağanüstü
temsilcilerinin 24-Aralık 1919 tarihli ortak bir notası ve bu notaya
hükumetin verdiği cevap sureti ile birlikte Ankara'ya gönderdi. Cemal
Paşa, bu mektuplarında da komuta değişikliği ve görevden alma düzenlemeleriyle
ilgili prensibinden, komutanlığa atadığı Ahmet Fevzi ve Nurettin Paşa'ların
görevleri başına gitmelerini sağlama gereğinden söz ediyor ve özellikle
: "Ordunun önemli komuta mevkilerinde, son Millî Mücadele'ye
açıkça katılmış olan kimselerin bizzat ve resmen bulunmaları, dışarıya
ve özellikle yabancılara lara karşı, orduda siyasetin hâkim olduğu
görünümünü verir ve bu da herhalde kötü etki yapar; Nezaret doğrudan
doğruya bu etkilerin fiilî baskısı ile karşı karşıyadır" diyordu.
Görevinden çekileceğini yine tekrarlıyor ve bu defa, bu durumda artık
Millet Meclisi'nin toplanmasının gerçekleşemeyecek bir hayal olacağını
haber veriyordu .
Efendiler, bu konu ile ilgili olarak verdiğim cevapları şöylece özetleyebilirim : "Görüşlerimizde isabet bulunduğu yolundaki inancımızı tekrarlarız. Ferit Paşa'nın kötü yönetiminin mirası olan Aydın cephesinin ve bölgesinin ve oralardaki Kuva-yı Milliye'nin şimdiki ve gelecekteki durumunu, büyük bir ilgi ile dikkate alıyoruz. Gelecek için ümit verici bir durumun yaratılmasını düşünüyoruz. Ali Fuat Paşa'nın devlet ve millet gözünde, her türlü eleştirinin dışında bulunduğu inancının korunması ana şarttır. Millî Mücadele sırasında her ne şekilde olursa olsun ileri atılmış olanların, görevlerinden uzaklaştırılmaları ve durumlarının değiştirilmesi, fedakârlıklarının suç sayıldığı şeklinde yorumlanır. Bu durum, bizim sonuna kadar değişmeyecek olan görüşümüze göre, asla uygun sayılamaz." Hükûmetçe söz konusu olan siyasî sakıncaları ortadan kaldırmak için yapılacak her şey yapılmıştır. Ahmet Fevzi Paşa , bizimle işbirliği yapabilme kabiliyetine sahip değildir. Ahmet Fevzi Paşa'nın özel görevle gezip dolaşır ken, gittiği yerlerde söylediği mantıksız sözleri bildirmiştik. Bunu kendisinden beklemem diye buyurmuştunuz. Ahmet Fevzi Paşa'nın arkadaşlara yazdığı özel bir şifreli telgrafta : "Ordu bugünkü anarşik durumunda kaldıkça memleket için felâket kaçınılmazdır" diyor. Bu zat, ordunun millî teşkilâtı desteklemesini anarşi olarak kabul ediyor. Oysa, bilmek gerekir ki, ordu millî teşkilât kadrosunun dışında değil, belki onun ruhunu ve temelini oluşturmaktadır. Ahmet Fevzi Paşa'nın, Gönen'de ilk iş olarak yaptığı marifet, Anzavur olayından dolayı bin güçlükle ele geçirilen haydutların serbest bırakılmasını istemek olmuştur. Bizimle görüşmeden tayin ettiğiniz iki zatın kabul edilemeyeceği yolundaki zarurî ve haklı düşünceleriınize karşı, ortaya bir haysiyet meselesi çıkarmayınız. Bu, vatan ve millete bağlılıkla bağdaştırılamaz. "Görevden çekilirseniz, Meclis-i Meb'usan'ın toplanmasının gerçekleşemeyecek bir hayal olacağı, yolundaki kaydınızdan, Sadrazam da dahil olduğu halde bütün kabinenin meşrutiyet idaresine karşı olduğu anlaşılmaktadır. Pek önemli olan bu noktanın tam olarak açıklanması ve belirtilmesi rica olunur."(Belge : 217). |